Σιδηροδρομικοί σταθμοί – διαμάντια αρχιτεκτονικής

Όπως συνέβη και κατά τον 19ο αιώνα, σήμερα οι σιδηρόδρομοι συγκαταλέγονται μεταξύ των κυριότερων υποδομών για την περαιτέρω ανάπτυξη της ευρωπαϊκής επικράτειας, χάρη στην εισαγωγή συστημάτων υψηλής ταχύτητας, την ανάδειξη των τρένων ως το πιο βιώσιμο μέσο μεταφοράς εμπορευμάτων και μετακίνησης ανθρώπων αλλά και της δυνατότητας που παρέχουν οι σιδηρόδρομοι για την ταχεία σύνδεση αστικών περιοχών στις οποίες η χρήση του αυτοκινήτου είναι πλέον απαγορευτική. Όσον αφορά τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, πάρα πολλοί από αυτούς αποτελούν, πέρα από νευραλγικούς διαμετακομιστικούς κόμβους τόσο σε τοπικό όσο και περιφερειακό επίπεδο, διαμάντια της αρχιτεκτονικής, του περασμένου αιώνα αλλά και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Ιδού 10 από τους πιο εντυπωσιακούς σιδηροδρομικούς σταθμούς ανά την υφήλιο

Ο Μεγάλος Κεντρικός Τερματικός σταθμός (Grand Central Terminal) της Νέας Υόρκης καταλαμβάνει περί τα 200.000 τετραγωνικά μέτρα και διαθέτει 44 πλατφόρμες και 67 γραμμές σε δύο επίπεδα. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους σιδηροδρομικούς σταθμούς στον κόσμο. Η λειτουργία του άρχισε το 1871 και τότε ονομαζόταν Grand Central Depot. Το 1913, 11 χρόνια αφότου οι δημοτικές αρχές της Νέας Υόρκης απαγόρεψαν τις ατμομηχανές και υιοθέτησαν τη χρήση ηλεκτροκίνητων τρένων, μετονομάστηκε σε Grand Central Terminal. Στεγάζεται σε ένα κτίριο στυλ Μποζ Αρ στη διασταύρωση της 42ης λεωφόρου με την Παρκ Άβενιου στο κεντρικό Μανχάταν. Το ταβάνι της κεντρικής αίθουσας καλύπτεται από μια τοιχογραφία που απεικονίζει τον ουρανό της Μεσογείου κατά τη διάρκεια του χειμώνα με 2.500 αστέρια. Πέρα από 68 καταστήματα και 35 σημεία εστίασης, ο Μεγάλος Κεντρικός του Μεγάλου Μήλου διαθέτει και ένα γήπεδο τένις

Ο Estacion de Atocha είναι ο πιο σημαντικός σιδηροδρομικός σταθμός της ισπανικής πρωτεύουσας. Άνοιξε τις πύλες του το 1851 με το όνομα «Estación del Mediodía» (Σταθμός του Μεσημεριού) και είναι ο πιο παλιός από τους σταθμούς της Μαδρίτης. Από το 1992 ενσωματώθηκε στον καινούργιο σταθμό Madrid Puerta de Atocha και Atocha-Cercanías, με αποτέλεσμα η κεντρική αίθουσα των εκδοτηρίων να μετατραπεί σε θερμοκήπιο

Θεωρείται ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής. Η ανέγερση του πρώτου Κεντρικού Σταθμού του Ελσίνκι ολοκληρώθηκε το 1860 πάνω στα σχέδια του σουηδού αρχιτέκτονα Καρλ Άλμπερτ Έντελφελντ. Αλλά αποδείχτηκε μικρός για τις ανάγκες της πρωτεύουσας της Φινλανδίας και το 1904 προκηρύχτηκε νέος διαγωνισμός. Νικητής αναδείχτηκε ο Έλιελ Σααρίνεν, ένας από τους σημαντικότερους φινλανδούς αρχιτέκτονες της περιόδου εκείνης και πατέρας του Έερο Σααρίνεν ο οποίος επηρέασε σημαντικά το αρχιτεκτονικό τοπίο των ΗΠΑ της δεκαετίας του 1950

Ο τελικός σχεδιασμός του σταθμού του Ελσίνκι κατέληξε ιδιαίτερα σύνθετος, σε τέτοιο βαθμό που οι ειδικοί δυσκολεύονται να τον συνδέσουν με κάποιο στυλ. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν παραπέμπουν στην εγχώρια τεχνοτροπία του Εθνικού Ρομαντισμού. Αλλά το τελικό αποτέλεσμα φέρει μοντερνιστικά στοιχεία που συνδυάζονται με θέματα της παραδοσιακής φινλανδικής αρχιτεκτονικής και του τοπικού πολιτισμού. Στο εξωτερικό ξεχωρίζουν στοιχεία Αρτ Νουβό, όπως τα γιγάντια στιλιζαρισμένα αγάλματα που σμιλεύτηκαν σε φινλανδικό γρανίτη, υλικό που χρησιμοποιήθηκε στην πρόσοψη του κτιρίου και στον πύργο του καμπαναριού

Κύριος στόχος της αρχιτεκτονικής ομάδας που ανέλαβε τον σχεδιασμό του νέου σιδηροδρομικού σταθμού του Ρότερνταμ ήταν να καταφέρουν να ενσωματώσουν το σημαντικό αυτό έργο στον αστικό ιστό του κέντρου της ολλανδικής μητρόπολης, καθιστώντας ταυτόχρονα τον σταθμό έναν από τους σημαντικότερους διαμετακομιστικούς κόμβους στην Ευρώπη. Η ευρύτερη περιοχή του σιδηροδρομικού σταθμού ενώθηκε με την υπόλοιπη πόλη χάρη σε μια πλατεία που αξιοποιείται ως δημόσιος χώρος

Γνωστός και ως ο τελευταίος Μεγάλος Σιδηροδρομικός Σταθμός που χτίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Union Station του Λος Άντζελες είναι ο παλαιότερος σταθμός της αμερικανικής μητρόπολης και αποτελεί ένα μείγμα αρχιτεκτονικών στιλ με μοντερνιστικά, αποικιοκρατικά και αρτ νουβό στοιχεία. Καθημερινά εξυπηρετεί περισσότερους από 100.000 επιβάτες. Στο εσωτερικό του διατηρούνται τα παλιά ξύλινα εκδοτήρια και οι τεράστιες μαρμάρινες αίθουσες αναμονής με τους πολυτελείς πολυελαίους

Έργο του διάσημου Σαντιάγκο Καλατράβα, ο νέος σιδηροδρομικός σταθμός Guillemins στη Λιέγη του Βελγίου εγκαινιάστηκε το 2009. Ξεχωρίζει ο τεράστιος διάφανος θόλος από ατσάλι και γυαλί που καλύπτει τις πέντε πλατφόρμες του σταθμού. Επιβλητικό αλλά και ανάλαφρο, το δημιούργημα του ισπανού σταρ της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία με την πόλη χάρη στις τεράστιες διάφανες επιφάνειές του

Ο Κεντρικός Σταθμός του Μιλάνου ανεγέρθη έπειτα από σχετική εντολή του Μουσολίνι για να αντικαταστήσει, εξαιτίας της αυξημένης κίνησης στους σιδηροδρόμους της Ιταλίας, τον παλιό σταθμό που έστεκε στη σημερινή Πλατεία Δημοκρατίας της πρωτεύουσας της Λομβαρδίας

Ο νέος επιβλητικός σταθμός σχεδιάστηκε από τον Ουλίσε Στακίνι. Η κεντρική δομή του κτιρίου κατασκευάστηκε από οπλισμένο σκυρόδεμα ενώ στη συνέχεια εμπλουτίστηκε από πλήθος διακοσμητικών στοιχείων σε στιλ liberty. Εκτεταμένα χρησιμοποιήθηκε επίσης και το ατσάλι, κυρίαρχο υλικό, μαζί με το γυαλί, στο σκέπαστρο των γραμμών. Εγκαινιάστηκε από τον Βιτόριο Εμανουέλε Γ’ τον Ιούλιο του 1931

Οι εργασίες κατασκευής του Hauptbahnhof, στην καρδιά του Βερολίνου, ολοκληρώθηκαν το 2006 ενώ εγκαινιάστηκε από την Άνγκελα Μέρκελ. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους πολυεπίπεδους σταθμούς της Ευρώπης. Το αρχικό σχέδιο κατατέθηκε πριν από σχεδόν έναν αιώνα αλλά το έργο παρέμεινε στα χαρτιά εξαιτίας των δύο Παγκοσμίων Πολέμων αλλά και της μετέπειτα διχοτόμησης της πρωτεύουσας της Γερμανίας

Ο σιδηροδρομικός σταθμός Hauptbahnhof, γνωστός και ως Berlin Hbf, αποτελεί και σύμβολο της επανένωσης της Γερμανίας καθώς ο σταθμός Lehrter Bahnhof που βρισκόταν στο ίδιο σημείο ήταν η τελευταία στάση στη Δυτική Γερμανία πριν το σταθμό της ιστορικής Friedrichstraße, όπου βρισκόταν το συνοριακό πέρασμα προς την Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας

H οικοδόμηση του κεντρικού κτιρίου του σιδηροδρομικού σταθμού του Στρασβούργου ανάγεται στα τέλη του 19ου αιώνα. Αλλά από το 2007 περιβάλλεται από ένα καμπυλοειδές σκέπαστρο από ημιδιάφανο υλικό, η εγκατάσταση του οποίου είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός νέου σταθμού στον σταθμό, μεταξύ παλιού και νέου, παρελθόντος και παρόντος. Κύριος στόχος των αρχιτεκτόνων ήταν η προστασία του παλιού σταθμού καθώς έχει χαρακτηριστεί διατηρητέος

O Nordpark Cable Railway στο κοσμικό Ίνσμπρουκ της Αυστρίας είναι δημιούργημα της θρυλικής και πρόωρα χαμένης Ζάχα Χαντίντ. Το σχέδιο που επιμελήθηκε το γραφείο της θρυλικής ιρανοβρετανής αρχιτεκτόνισας, αφορούσε την κατασκευή τεσσάρων σταθμών, κατά μήκος της διαδρομής του τελεφερίκ που καταλήγει στις οροσειρές του Ίνσμπρουκ. Το φουτουριστικό, αδιαμφισβήτητα, έργο ολοκληρώθηκε το 2007

Πηγή:
- Σιδηροδρομικοί σταθμοί – διαμάντια αρχιτεκτονικής
http://www.protagon.gr/galleries/stathmoi-trenwn-44341538072