Αναδημοσιεύουμε μια ενδιαφέρουσα ανάρτηση του
Ντίνος Ρούσσης
που βρήκαμε στο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΜΑΓΚΑΖΙΝΟ -RAIL MAGAZINE:**
ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Η βιομηχανική αρχαιολογία, όπως και κάθε αρχαιολογία, ασχολείται με τα υλικά υπολείμματα του βιομηχανικού παρελθόντος, την έρευνα και επιλογή αυτών, καθώς και τους τρόπους που μπορούν (και πρέπει) να διασωθούν σαν τεκμήρια της κοινωνικής, τεχνολογικής και επιστημονικής ιστορίας μας.
Επειδή είμαι μηχανολόγος από την Ελευσίνα και έχω φάει όλη την ζωή μου στα εργοστάσια, με διάφορες ειδικότητες, δεν θα ασχοληθώ με τα κτίρια που αρέσκονται οι περισσότεροι/ες να ασχολούνται και έχουν, δυστυχώς, ταυτίσει εν πολλοίς την βιομηχανική αρχαιολογία με την διάσωση και επανάχρηση των βιομηχανικών κτιρίων ή άλλων δομικών στοιχείων πχ καμινάδες, θα ασχοληθώ με τα βιομηχανικά κατάλοιπα της παραγωγικής δραστηριότητας.
**
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ DECAUVILLE (Ντεκοβίλ).
Για τη μεταφορά των υλικών και των προϊόντων, στα τέλη του 19ου και στο μισό του 20ου αιώνα, γινότανε ευρεία (σχεδόν αποκλειστική) χρήση σιδηροδρομικού συστήματοςμ Ντεκοβίλ. Στη βιομηχανία, στα εργοτάξια, στα λατομεία, στα μεταλλεία, στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις και επιχειρήσεις, στα αγροκτήματα και σε πάμπολλες άλλες εφαρμογές τα βαγονέτα πάνω στις σιδερένιες ράγες ήταν η πιο κατάλληλη επιλογή. Τα εργοστάσια της Ελευσίνας τα χρησιμοποίησαν σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα μέχρι και τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, όταν τα αυτοκίνητα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου των συμμάχων ( Αμερικανών και Εγγλέζων) δόθηκαν στην χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία σαν οικονομική βοήθεια και τα περισσότερα πήγανε στην βιομηχανική παραγωγή και αντικατέστησαν σταδιακά τα βαγονέτα.
PAUL DECAUVILLE (Πωλ Ντεκοβίλ) (1846 –1922). Γάλλος βιομήχανος και μηχανικός, απόγονος οικογένειας μεγαλογαιοκτημόνων. Για να ανταποκριθεί στις μεταφορικές απαιτήσεις, συχνά σε μεγάλες αποστάσεις, επινόησε ένα σύστημα μεταφοράς, εύχρηστο, ταχύ και οικονομικό, που εξελίχθηκε σε μέσο γενικής χρήσης, όχι μόνο στην εκτεταμένη γεωργική εκμετάλλευση, αλλά κυρίως για τη μεταφορά υλικών στα συγκοινωνιακά έργα (οδοποιία, σιδηρόδρομοι) που απαιτούν τεράστιες μετακινήσεις γαιών, στα ορυχεία, στα εργοτάξια, στα λατομεία, στον χώρο μεγάλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων κ.α. Το σιδηροδρομικό σύστημα του Ντεκοβίλ αποτελείται από χαλύβδινες τροχιές, στερεωμένες πάνω σε εγκάρσιες χαλύβδινες δοκούς, που συναρμολογούνται (και αποσυναρμολογούνται) και συνδέονται με πείρους, αρμούς και κοχλίες. Κατασκευάζονται σε μικρά φορητά τεμάχια, ευθύγραμμα ή καμπύλα. Το πλάτος της γραμμής είναι μικρό, μετρικού συστήματος και ποικίλλει από 400mm μέχρι 900mm.
BAΓΟΝΕΤΑ: Στις γραμμές αυτές κυκλοφορούν βαγόνια διαφόρων τύπων. Συνηθέστερος είναι ο τύπος Λεγκράν, που αποτελείται από ένα σιδερένιο όχημα, κατασκευασμένο από ένα στερεό πλαίσιο στηριγμένο σε τέσσερις τροχούς. Στο μπροστινό και στο πίσω μέρος του πλαισίου υπάρχουν δύο υποστηρίγματα, πάνω στα οποία τοποθετείται αμάξωμα (κουβάς) από γερή λαμαρίνα, ανεξάρτητο από το κάτω πλαίσιο, με δυνατότητα περιστροφής κατά 90° προς τη μία και την άλλη πλευρά. Επειδή τα πλευρικά τοιχώματα του αμαξώματος (κουβά) έχουν κλίση 45°, το μεταφερόμενο υλικό αδειάζει τελείως, στα πλάγια, χωρίς να απαιτείται φτυάρισμα. Σε άλλους τύπους βαγονιών, το υλικό αδειάζει μετωπικά. Στον πρώτο σιδηρόδρομο ο Decauville χρησιμοποίησε γραμμές 400 mm, αργότερα το βελτίωσε σε 500 mm και 600 mm. Κατασκευάστηκαν στην πορεία και γραμμές με άνοιγμα 900 mm. Η εταιρεία του άρχισε την παραγωγή το 1875.
Στις αρχές του 20ου αιώνα η «Τεχνική Εταιρία Α.Δ.Ζαχαρίου &Σια» αντιπροσωπεύει και κάνει εισαγωγές μηχανών, μηχανημάτων και βιομηχανικών προϊόντων δια πάσαν βιομηχανικήν χρήσιν. Εισάγει και βαγονέτα. Αυτό το σύστημα Ντεκοβίλ εγκαταστάθηκε στα περισσότερα εργοστάσια της Ελευσίνας και στο λατομείο του ΤΙΤΑΝ, αφού ο Ζαχαρίου είναι αντιπρόεδρος της ΑΕ τσιμέντων ΤΙΤΑΝ.
**
ΕΛΕΥΣΙΝΑ, εργοστάσιο οίνων και οινοπνεύματος ΚΡΟΝΟΣ
Και στο εργοστάσιο ΚΡΟΝΟΣ χρησιμοποιήθηκε το σύστημα Ντεκοβίλ για την μεταφορά κυρίως κάρβουνου από τα καΐκια στις αποθήκες του εργοστασίου. Οι σταφίδες και τα άλλα προς οινοποίηση ή οινοπνευματοποίηση προϊόντα μεταφέρονταν από τα καΐκια τις περισσότερες φορές με ζεμπίλια από τους εργάτες και τις εργάτριες.
Στο εργοστάσιο υπήρχαν δύο γραμμές Ντεκοβίλ, όπως φαίνεται σε μια φωτογραφία (από εφημερίδα την έχω πάρει) περί τα τέλη της δεκαετίας του 1920 (ο ΚΡΟΝΟΣ είχε αρχίσει την λειτουργία του το 1925), μία κατά την άνοδο και μία κατά την κάθοδο.
Παρά την εκτεταμένη, σχεδόν αποκλειστικά από τους ιδιοκτήτες του (που απέκτησαν τον ΚΡΟΝΟ, μετά την πτώχευσή του και το τέλος της παραγωγικής του δραστηριότητας) λεηλασία κάθε μεταλλικού στοιχείου του εργοστασίου, έχει διασωθεί στο βάθος ένα μικρό τμήμα από τις διπλές ράγες. Αυτά τα κομμάτια από τις ράγες του Ντεκοβίλ είναι τα μοναδικά που έχω βρει στα ανενεργά εργοστάσια της Ελευσίνας. Είναι ένα στοιχείο της βιομηχανικής μας κληρονομιάς. Τις σιδερένιες ράγες και τα άλλα εξαρτήματα του Ντεκοβίλ είτε τα επαναχρησιμοποιούσαν σε διάφορες ανάγκες των εργοστασίων είτε τα πουλούσαν, αφού το σίδερο είχε κάποια αξία.
**
Στις φωτογραφίες.
Οι πρώτες έξη (6) δείχνουν το σύστημα Ντεκοβίλ και τα βαγονέτα Λεγκράν που τέτοια χρησιμοποιούνταν και το ΚΡΟΝΟ. Οι φωτογραφίες δεν είναι από την Ελευσίνα, τις έχω βρει από το διαδίκτυο.
Η όγδοη (8) και η ένατη (9) είναι ακριβώς οι φωτογραφίες για τις οποίες έγραψα το άρθρο. Τα τεκμήρια της βιομηχανικής αρχαιολογίας. Υπολείμματα, που υπάρχουν ακόμη σήμερα, των γραμμών Ντεκοβίλ στο εργοστάσιο ΚΡΟΝΟΣ. Οι γραμμές του ΚΡΟΝΟΥ έχουν άνοιγμα 600mm.
Η δέκατη (10) είναι παλιά φωτογραφία που δείχνει την εκφόρτωση κάρβουνου από καΐκι στο ΚΡΟΝΟ. Τα βαγονέτα που φαίνονται καθαρά είναι τύπου Λεγκράν.
Η ενδέκατη (11) τα δείχνει όλα, την αξεπέραστη ομορφιά του ΚΡΟΝΟΥ, το καΐκι, τις ράγες, το βαγονέτο, τους εργάτες, τα οράματά μας για διάσωση αυτού του μοναδικού και ανεπανάληπτου βιομηχανικού συγκροτήματος της πατρίδας μας.Πηγή:
- ΚΡΟΝΟΣ - ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ DECAUVILLE (Ντεκοβίλ).
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1872853919497006&set=pcb.1079063998933083&type=3&theater&ifg=1
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου