«Υπό την σκέπην» η ιστορία του σιδηροδρόμου στον Βόλο

Ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του σιδηροδρόμου Βόλου θα στεγάζεται κάτω από δύο υπόστεγα στα μέσα Απριλίου. Ο λόγος για τις δέκα ατμήλατες μηχανές στον σιδηροδρομικό σταθμό Βόλου, όπου μετά από μια πολύχρονη διαδικασία παίρνει σάρκα και οστά. Η διαδικασία της μελέτης και της αδειοδότησης άρχισε πριν έναν χρόνο και στην οδό Μελούνας, πίσω από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Βόλου, η εταιρεία που κατασκευάζει το έργο είναι σχεδόν έτοιμη να το παραδώσει.






Μικροί θησαυροί με μεγάλη πολιτιστική, πολιτισμική και ιστορική αξία βρίσκουν ένα μέρος για να στεγαστούν και να μη διαβρώνονται από τις καιρικές συνθήκες. Δέκα ατμήλατες μηχανές, που δούλευαν με κάρβουνο, οι οποίες χρονολογούνται περίπου από το 1890, θα στεγαστούν κάτω από δύο υπόστεγα, ένα έργο που θα παραδοθεί στα μέσα Απριλίου.

Οι δέκα ατμήλατες μηχανές κυκλοφορούσαν μέχρι που αντικαταστάθηκαν από ντιζελομηχανές και βρίσκονταν πεταμένες στον σιδηροδρομικό σταθμό του Βόλου. Πραγματοποιούσαν το δρομολόγιο Βόλου-Παλαιοφαρσάλων-Καλαμπάκας μετρικής γραμμής και λειτουργούσαν με κάρβουνο.

Ο Βόλος συνδεόταν με Φάρσαλα-Παλαιοφάρσαλα-Καρδίτσα-Τρίκαλα-Καλαμπάκα με μία γραμμή φάρδους 1 μ., μία γραμμή Βόλος-Λάρισα φάρδους 1,435 μ. και μία γραμμή για Μηλιές φάρδους 0,60 μ., με τον Βόλο να είναι μεγάλο σιδηροδρομικό κέντρο.


Από αριστερά ο κ. Γ. Ακριτίδης, πολιτικός μηχανικός, επιβλέπων του έργου και ο κ. Γ. Αντωνιάδης, πρόεδρος ΕΕΣΣΤΥ
Με την αγάπη και το μεράκι σιδηροδρομικών οι δέκα ατμήλατες μηχανές  συντηρήθηκαν και τοποθετήθηκαν πίσω από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Βόλου από την οδό Μελούνας στα Παλαιά, αφού ήταν πεταμένες και παρατημένες.

Οι ατμήλατες μηχανές μιας άλλης εποχής είναι δέκα με προοπτική τοποθέτησης άλλων τεσσάρων, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι παρουσιάζουν παγκόσμιο ενδιαφέρον.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δέκα ατμήλατων μηχανών, οι οποίες είναι και σε πάρα πολύ καλή κατάσταση, είναι οι πετροδιώκτες και οι χιονοδιώκτες. Χρησιμοποιούνταν για να διώχνουν εν κινήσει τυχόν πέτρες ή χιόνια από τις σιδηροδρομικές γραμμές, ενώ και τα καζάνια βρίσκονται σε καλή κατάσταση.

Για τις ανάγκες της τοποθέτησης είχαν κατασκευαστεί δεκατέσσερις ειδικές βάσεις με σιδηροτροχιές για ατμήλατες μηχανές, ενώ δημιουργήθηκε σύστημα απορροής όμβριων υδάτων. Αυτό που έλειπε ήταν η κατασκευή υπόστεγου, ώστε οι ατμήλατες μηχανές να προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες, κάτι που πλέον είναι προς υλοποίηση.

Το υπαίθριο μουσείο θα είναι έτοιμο όπως προαναφέρθηκε στα μέσα Απριλίου με τη διαδικασία της μελέτης και αδειοδότησης να αρχίζει πριν από έναν χρόνο περίπου όπως επισήμανε ο κ. Γιάννης Αντωνιάδης, πρόεδρος ΕΕΣΣΤΥ (Ελληνική Εταιρεία Συντήρησης Σιδηροδρομικού Τροχαίου Υλικού) και πρώην προϊστάμενος Τμήματος Βόλου. Η δημοπράτηση του έργου καλύφθηκε για τις μηχανές από την 5η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και το Αρχαιολογικό Συμβούλιο και να τηρηθούν οι προδιαγραφές τεχνικής ιστορίας.

Όπως ανέφερε ο κ. Γιάννης Αντωνιάδης, το υπαίθριο βιομηχανικό μουσείο ήταν εκτεθειμένο στις καιρικές συνθήκες με αποτέλεσμα τη διάβρωση των μηχανών. «Σήμερα με την ολοκλήρωση του έργου εντός ολίγων ημερών ανοίγει ο δρόμος να επισκευαστούν και να πάρουν την αρχική τους μορφή οι δέκα ατμήλατες μηχανές είτε ακόμη και να λειτουργήσουν» τόνισε ο ίδιος. Ο κ. Γιάνηνης Αντωνιάδης επισήμανε ότι οι συγκεκριμένες μηχανές αποτελούν κομμάτι της ιστορίας των σιδηροδρόμων. Μαζί με το μουσείο-εκθετήριο που λειτουργεί στον πρώτο όροφο του σιδηροδρομικού σταθμού Βόλου (χρησίμευε ως κατοικία για τον εκάστοτε σταθμάρχη), αποτελούν πόλο έλξης για τουρίστες και επισκέπτες, ενώ μπορεί να αναπτυχθεί και ο μουσειακός τουρισμός.

Από την πλευρά του ο κ. Γιάννης Ακριτίδης, πολιτικός μηχανικός, επιβλέπων του έργου της εταιρείας «Ρήγας Τεχνική ΑΕ» που το κατασκευάζει, ανέφερε ότι την προηγούμενη Δευτέρα άρχισε η κατασκευή μετά από προεργασία ενός περίπου χρόνου για τη μελέτη και αδειοδότηση. Ο ίδιος επισήμανε ότι κατασκευάζονται δύο στέγαστρα με πάνελ και το έργο θα παραδοθεί μέσα Απριλίου, ώστε ο χώρος να είναι επισκέψιμος.

Το μουσείο-εκθετήριο

Στον πρώτο όροφο του σιδηροδρομικού σταθμού Βόλου, που χρησίμευε ως κατοικία για τον εκάστοτε σταθμάρχη, λειτουργεί το μουσείο-εκθετήριο του ΟΣΕ. Η είσοδος είναι δωρεάν και το εκθετήριο είναι επισκέψιμο μετά από τηλεφωνική επικοινωνία και συνεννόηση. Τα σιδηροδρομικά υλικά που εκτίθενται είναι πολλά, με μεγάλη ιστορική αξία, ενώ υπάρχει και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αλλά και βιβλίο επισκεπτών όπου γράφονται παρατηρήσεις, απόψεις και εντυπώσεις.

Τα υλικά που εκτίθενται είναι μεταξύ άλλων: Τρομπέτα, φαναράκια που δούλευαν με ασετιλίνη, ξύστρα, γωνιάστρα για σχέδια, χωροβάτης, σφραγίδες, θερμόμετρο γραμμής (μετρούσε θερμοκρασία και την κατέγραφε), βιβλία που έχουν σχέση με σιδηροδρομικά θέματα, φωτογραφίες της εποχής (από το τρενάκι του Πηλίου, γέφυρες, μέχρι και φωτογραφία από 24ωρη απεργία 17ης προς 18ης Απριλίου 1934 κ.ά.), χειροκίνητο τρυπάνι για σίδερα, μηχάνημα που χτυπούσαν κάρτα οι εργαζόμενοι, λάμπες θυέλλης, κλειδιά, λαδωτήρια, αμόνι, μηχάνημα για να ανεβαίνουν τα σκύρα της γραμμής, γραφομηχανές, βιβλία με αρχιτεκτονικά σχέδια, μηχάνημα μέτρησης φθοράς σιδηροτροχιάς, πινακίδες (από το 1885) που ήταν τοποθετημένες στα τρένα, βιβλία στα γαλλικά με θέμα την τέχνη της δόμησης, τη θεωρία της ελαστικότητας κ.λπ., τηλέγραφος, πολύγραφος, τηλέφωνα, ξύλινα και μπρούτζινα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων, διασωζόμενα εισιτήρια μιας άλλης εποχής, ωρογράφος για τους φύλακες γραμμής, ηλεκτρικό σύστημα χειρισμού των γραμμών κ.ά.

Όλα τα αντικείμενα, που κάποτε είχαν λειτουργική σημασία, τώρα αποτελούν μουσειακά έργα τέχνης φανερώνοντας την ανθρώπινη σοφία και το μεράκι για τη βελτίωση των συνθηκών της ζωής και της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, ενώ εντυπωσιακό είναι και το φωτογραφικό υλικό που κοσμεί τους τοίχους του εκθετηρίου.

Στον χώρο ο επισκέπτης θα δει ομόλογα, αρχεία, ιστορικά ντοκουμέντα, φωτοτυπίες πάπυρων και πολλά άλλα σπάνια έγγραφα της εποχής που απεικονίζουν μέσα στον χρόνο την πορεία του σιδηροδρόμου.

ΛΟΪΖΟΣ ΑΣΒΕΣΤΑΣ

Πηγή:
- «Υπό την σκέπην» η ιστορία του σιδηροδρόμου στον Βόλο
https://e-thessalia.gr/ypo-tin-skepin-istoria-tou-sidirodromou-ston-volo/