Η χρήση των ατμαμαξών γενικεύτηκε σε παγκόσμια κλίμακα κατά το 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα, με αλλεπάλληλες βελτιώσεις και προσθήκες, αλλά λόγω υψηλού κόστους συντήρησης και άλλων μειονεκτημάτων η χρήση τους άρχισε να περιορίζεται σταδιακά, καθώς ήδη από το 1930 είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούνται άλλου τύπου κινητήριες μηχανές, για να εγκαταλειφθεί οριστικά στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Σήμερα ορισμένες ατμάμαξες παραμένουν σε χρήση, κυρίως για τουριστικούς λόγους.
Η ατμομηχανή είναι εμβολοφόρος θερμική μηχανή εξωτερικής καύσεως, που μετατρέπει την ενέργεια των υδρατμών σε μηχανικό έργο. Στήριξαν ενεργειακά τη Βιομηχανική Επανάσταση από τα μέσα του 18ου αιώνα και μετά, ενώ σήμερα η εφαρμογή τους έχει εκλείψει.
Ο ατμός που παράγεται στο λέβητα περνά από τον υπερθεμαντήρα, όπου υπερθερμαίνεται και μετά οδηγείται στον κύλινδρο. Στον κύλινδρο υπάρχει το έμβολο και τέσσερις βαλβίδες στα τοιχώματα. Η είσοδος του ατμού στον κύλινδρο γίνεται από μια βαλβίδα που κλείνει και ανοίγει και κλείνει περιοδικά με ατμοσύρτη. Όταν το έμβολο φτάσει στο τέρμα της διαδρομής του, τότε ο σύρτης φράζει τη θυρίδα από την οποία μπαίνει ατμός στον κύλινδρο, που πιέζει το έμβολο και το μεταφέρει στο σημείο της αφετηρίας του. Με τη μετακίνηση του εμβόλου έχουμε απαγωγή του ατμού από τον κύλινδρο στο συμπυκνωτή, όπου και υγροποιείται, ενώ την ίδια στιγμή ανοίγει ξανά η πρώτη θυρίδα από τον ατμοσύρτη και ξαναμπαίνει ατμός στον κύλινδρο. Το φαινόμενο αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια.
Συνοπτικά έχουμε τις εξής φάσεις διαδρομής του εμβόλου: εισροή, εκτόνωση, απαγωγή, συμπίεση. Έτσι το έμβολο κινείται παλινδρομικά. Με το ειδικό σύστημα έμβολο-διωστήρας-στρόφαλος η παλινδρομική κίνηση του εμβόλου στον κύλινδρο μετατρέπεται σε περιστροφική στο στρόφαλο. Η περιστροφική αυτή κίνηση χρησιμοποιείται για να μπουν σε λειτουργία διάφοροι άξονες κινήσεως.
Στο επόμενο βίντεο προσομοίωσης μπορεί κανείς να δει τα βασικά χειριστήρια και τον τρόπο μηχανοδήγησης μια ατμομηχανής.
Τέλος ακολουθεί ένα βίντεο που δείχνει τον μηχανοδηγό και τον θερμαστή να οδηγούν μια πραγματική ατμομηχανή.
Πηγές:
- wikipedia: Ατμάμαξα
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%84%CE%BC%CE%AC%CE%BC%CE%B1%CE%BE%CE%B1
- wikipedia: Ατμομηχανή
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%84%CE%BC%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%AE
- livepedia: Ατμομηχανή
http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%91%CF%84%CE%BC%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%AE
- www.eirinika.gr: Δείτε πως λειτουργούσε μια ατμομηχανή όπως την τελειοποίησε ο «πατέρας» της James Watt -194 χρόνια σήμερα από τον θάνατο του
http://www.eirinika.gr/article/16087/ekpliktiko-spanio-vinteo-deite-pos-leitoyrgoyse-mia-atmomihani-opos-tin-teleiopoiise-o
- Animation of How a Steam Locomotive's Boiler Works
https://www.youtube.com/watch?v=g8LrAsL4oH0
- Steam Locomotive Operation
https://www.youtube.com/watch?v=4VZSiJJKo4s
- Steam Train Driving, Great Central Railway, Loughborough
https://www.youtube.com/watch?v=wD-1vKTwoyg
- ΑΤΜΑΜΑΞΑ ή ΑΤΜΟΜΗΧΑΝΗ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΣΥΡΜΩΝ ( 25 ΙΟΥΛΙΟΥ 1814 οΤζορτζ Στέφενσον πατεντάρει την ατμομηχανή)
http://thanos29.blogspot.gr/2015/07/25-1814.html?spref=fb
ΑπάντησηΔιαγραφήVlasis Giannakenas Μία σημαντική ιστορική παρατήρηση... Ο Richard Trevithick ήταν ο 1ος εφευρέτης της ατμομηχανής - τραίνο το 1804 (σημ. και ο ίδιος πρώτος έφτιαξε ατμομηχανή για τα ορυχεία πολύ νωρίτερα). Με αντιγραφή και βελτίωση των σχεδίων του ο G. Stevenson, είκοσι χρόνια μετά, το 1825, διέθεσε την γνωστή πλέον ατμομηχανή του στο 1ο δημόσιο δρομολόγιο των Stockton & Darlington Railway. O Trevithick ήταν ένας αγροίκος - διάνοια, μαθηματικό μυαλό, αποβληθείς από το σχολείο του αρκετές φορές για το οξύθυμο του χαρακτήρα του. Ότι έκανε το έκανε για την ανακούφιση της τοπικής κοινωνίας και τον πατέρα του στα ανθρακορυχεία της Κορνουάλης. Λόγω της καταγωγής του ποτέ τα σχεδιά του δεν έγιναν δεκτά από την Βασίλισσα για περαιτέρω βελτίωση με οικονομική βοήθεια. Πέθανε άρρωστος και πάμπτωχος 62 ετών. Σε αντίθεση με τον Stevenson που, και λόγω των άριστων σχέσεων που είχε με το παλάτι, χρηματοδοτήθηκαν όλα του τα σχέδια και προέκυψε η επιτυχία του με την Locomotion 1. Χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι και ο George δεν ήταν κορυφαίος μηχανικός και πρωτοπόρος στην εποχή του.